SWOT staat voor:
Strenghts - Sterkten
Weaknesses - Zwakten
Opportunities - Kansen
Threats - bedreigingen
Een SWOT kunt u uitvoeren met alle medewerkers van uw organisatie. U verzamelt hiermee alle gezichtspunten met betrekking tot het functioneren van de organisatie. Het resultaat is een waardevolle bijdrage voor het uitzetten van de koers van uw organisatie.
Sterkten en zwakten
Sterkten en zwakten hebben betrekking op het werk van de organisatie. Denk bijvoorbeeld aan:
- museumpresentatie
- tijdelijke tentoonstellingen
- rondleidingen
- museumwebsite
- toegankelijkheid
- bereikbaarheid
- openingstijden
Ook is het belangrijk om de sterkten en zwakten van werkprocessen in kaart te brengen, bijvoorbeeld:
- bevoegdheden
- overdraagbaarheid van taken
- interne communicatie
Kansen en bedreigingen
Sterkten en zwakten hebben betrekking op de omgeving van de organisatie. Denk bijvoorbeeld aan:
- samenstelling van de bevolking
- politieke ontwikkelingen
- veranderingen in het onderwijs
- invloed van ICT op het dagelijks leven
- verandering van de jaarlijkse subsidie door de gemeente
Een handige kapstok voor het systematisch aanduiden van kansen en bedreigingen in de omgeving is DESTEP-methode:
Demografische trends (bevolking: bijvoorbeeld samenstelling, opleidingsniveau, migratie)
Ecologische trends (omgang met het milieu)
Sociologische trends (levensstijlen: bijvoorbeeld familiestructuren, arbeidsethos)
Technologische trends (bijvoorbeeld technologie in het dagelijks leven)
Economische trends (conjunctuur: verandering in bestedingen)
Politieke trends (bijvoorbeeld de rol van de overheid in cultuur: terugtredend of inhoudelijk sturend)
Tips voor het organiseren van een SWOT-analyse
- Nodig iedereen ruim op tijd uit om deel te nemen en licht toe wat de bedoeling is
- Maak de groep niet groter dan ca. 15 personen
- Maak de bijeenkomst niet langer dan 2 uur
- Licht aan het begin de spelregels van de SWOT-analyse toe: vertrouwelijkheid, niet over mensen praten, niet in discussie gaan, respecteren van elkaars mening, verschillen in kennis accepteren, alleen eigen ervaringen/visies inbrengen.
- Behandel achtereenvolgens de sterkten, zwakten, kansen en bedreigingen. Geef ca. 10 minuten om opmerkingen op post-it's te schrijven (één opmerking per post-it); verzamel ze vervolgens en plak ze op een flip-overvel. Neem collectief de opmerkingen door, vraag elkaar indien nodig om verduidelijking.
Resultaten van de SWOT-analyse
Hoe gaat u om met de gesignaleerde sterkten en zwakten, kansen en bedreigingen? In onderstaande tabel is kort aangegeven welke actie het meest passend is in de verschillende situaties:
Enkele voorbeelden:
- Heeft het museum goede onderwijsproducten en veel ervaring in het werken met leerlingen? Verwacht u dat steeds meer grootouders met kleinkinderen leuke uitstapjes zoeken? Investeer dan in het ontwikkelen van aantrekkelijke producten voor een museumbezoek van grootouders met kleinkinderen. U kunt dan voortbouwen op een expertise die al (deels) aanwezig is in het museum en dus op een relatief eenvoudige manier een nieuwe groep bereiken.
- Heeft het museum weinig ervaring met het inzetten van ICT? Signaleert u tegelijkertijd dat de samenleving steeds digitaler wordt. Beheers dan de schade door vast te stellen wat het museum in ieder geval zelf moet doen, bijvoorbeeld de website informatief en actueel houden.
Meer informatie over het uitvoeren van een SWOT-analyse is te vinden in het Beleidsplan voor musea van FARO, Vlaams Steunpunt voor cultureel erfgoed. Deze en andere stappenplannen voor het schrijven van een beleidsplan kunt u downloaden op de website van het Landelijk Contact van Museumconsulenten.